Oorzaak stotteren bij kinderen en peuters
Stotteren begint meestal tussen het tweede en zesde levensjaar.
Op deze leeftijd overkomt het veel kinderen dat zij een periode minder vloeiend spreken: ongeveer 4% herhaalt woorden, hakkelt of struikelt wel eens over wat ze willen zeggen. Dat is ook niet zo vreemd: praten is een ingewikkeld proces dat veel oefening vraagt. Op deze leeftijd neemt de woordenschat enorm toe, maar de kennis over zinsbouw en de spreekmotoriek zijn nog niet zo goed ontwikkeld.
Dit struikelend spreken, dat overigens heel ontspannen gebeurt, wordt primair stotteren genoemd en heeft eigenlijk niets met echt stotteren te maken. Het verdwijnt in de regel vanzelf weer. Maar een deel van deze kinderen, één op de drie, stottert écht, of gaat dit doen na een periode van primair stotteren. De haperingen veranderen dan: van ontspannen worden ze gespannen.
Na het struikelen over woorden door enthousiasme of haast, ontstaat het échte, secundair stotteren. Je kunt dit goed zien: kinderen blijven dan bijvoorbeeld telkens hangen op dezelfde letters, vermijden bepaalde woorden of situaties, gaan fluisterend spreken en wijzen liever iets aan dan dat ze het benoemen. Ook is duidelijk dat ze zich ongemakkelijk voelen wanneer ze er niet uitkomen. Dan kunnen ook de lichamelijke reacties beginnen; de ongecontroleerde bewegingen van het gezicht en/of ledematen, het rood worden, de tong uit de mond persen, met de voet of hand mee tikken en in het ergste geval, om het woord er maar uit te krijgen, het zichzelf slaan.
Secundair stotteren kan worden veroorzaakt door een heftige of emotionele gebeurtenis, zowel positief als negatief.
Andere keren is er geen enkele aanwijsbare reden. Maar wanneer het secundair stotteren eenmaal is begonnen, zal een angstig verwachtingspatroon ontstaan dat het stotteren in stand houdt of zelfs verergert. Sommige kinderen groeien op latere leeftijd nog ‘vanzelf’ over hun stotterprobleem heen, maar desalniettemin is het absoluut aan te raden zo snel mogelijk in te grijpen. Want de kans is groter dat het níet zomaar overgaat, en dat het kind levenslang gevangen zal blijven in zijn stotterprobleem. Een enkele keer kan het ook gebeuren dat stotteren pas op latere leeftijd begint. Vaak ligt er dan een emotioneel trauma aan ten grondslag. Ook onzekerheid die de pubertijd met zich meebrengt kan een trigger zijn voor stotteren. Ná de puberteit komt het zelden meer voor dat iemand nog begint te stotteren.
